Tăng trưởng nội địa nhờ đầu tư công và bất động sản
Trong quý I/2025, sản lượng thép thô trong nước đạt khoảng 5,81 triệu tấn, tăng 9,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Lượng thép thành phẩm đạt 7,464 triệu tấn, tăng 5,7%, trong khi tổng lượng thép tiêu thụ đạt 7,501 triệu tấn, tăng mạnh 12,2% so với quý I/2024.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công trong quý I đạt 17,6% kế hoạch năm, cao hơn 2,8 điểm phần trăm so với cùng kỳ 2024. Các dự án lớn như cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2, sân bay Long Thành, và các tuyến vành đai TP.HCM – Hà Nội đã và đang tạo ra lực cầu vững chắc cho thép xây dựng và thép kết cấu.
Ngoài ra, tín hiệu phục hồi từ thị trường bất động sản dân dụng – với số dự án mới được cấp phép tăng 18% trong quý I – cũng góp phần thúc đẩy nhu cầu vật liệu xây dựng. Một số doanh nghiệp như Hòa Phát, Tôn Hoa Sen, Pomina ghi nhận mức tăng trưởng tiêu thụ nội địa từ 10–15% so với cùng kỳ.
Xuất khẩu sụt giảm do rào cản thương mại và cạnh tranh từ Trung Quốc
Trái ngược với thị trường trong nước, hoạt động xuất khẩu thép trong quý I/2025 ghi nhận mức giảm mạnh. Tổng lượng xuất khẩu đạt 1,745 triệu tấn, giảm 18,83% so với quý I/2024. Trong đó, xuất khẩu thép thành phẩm chỉ đạt 1,414 triệu tấn, giảm sâu tới 37,2%, đánh dấu quý sụt giảm mạnh nhất trong 3 năm gần đây.
Nguyên nhân chủ yếu đến từ:
-
Áp lực cạnh tranh từ Trung Quốc: Trong 11 tháng đầu năm 2024, Trung Quốc đã xuất khẩu trên 101 triệu tấn thép, tăng 22,6% so với cùng kỳ, kéo giá HRC và thép cuộn giảm mạnh, gây sức ép cho các nhà xuất khẩu Việt Nam.
-
Rào cản kỹ thuật và thuế quan: Nhiều nước tiếp tục duy trì hoặc mở rộng các biện pháp phòng vệ thương mại với thép Việt Nam, đặc biệt là tại Mỹ, Canada và EU.
-
Nhu cầu toàn cầu giảm tốc: Kinh tế thế giới phục hồi chậm hơn dự kiến, đặc biệt tại các thị trường lớn như châu Âu và Đông Bắc Á, ảnh hưởng đến đơn hàng thép chế tạo và thép tấm.
Triển vọng và chiến lược ứng phó của doanh nghiệp Việt
Trước tình hình trên, các doanh nghiệp thép trong nước đang điều chỉnh chiến lược theo hướng:
-
Ưu tiên thị trường nội địa: Tập trung vào các dòng sản phẩm phục vụ hạ tầng và công trình dân dụng.
-
Tối ưu chi phí sản xuất: Đầu tư thêm vào tự động hóa, giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.
-
Chủ động tiếp cận các thị trường mới: Trung Đông, Nam Á và châu Phi được xem là những khu vực tiềm năng khi nhu cầu hạ tầng vẫn cao và ít rào cản thương mại hơn.
-
Tăng cường chứng nhận chất lượng và truy xuất ESG để giữ chân các khách hàng khối FDI và xuất khẩu kỹ thuật cao.
Bộ Công Thương cũng đã khởi động các cuộc điều tra chống bán phá giá đối với thép mạ kẽm nhập khẩu từ Trung Quốc – Hàn Quốc và thép cuộn cán nóng từ Trung Quốc – Ấn Độ, kỳ vọng hỗ trợ thị trường nội địa trong các quý tiếp theo.
Kết luận
Quý I/2025 mang lại những tín hiệu tích cực cho ngành thép Việt Nam nhờ vào động lực đầu tư công và nhu cầu xây dựng hồi phục. Tuy nhiên, thị trường xuất khẩu vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro từ yếu tố bên ngoài. Doanh nghiệp thép Việt cần tiếp tục linh hoạt thích ứng, đồng thời đầu tư dài hạn vào công nghệ và năng lực chế tạo sâu nếu muốn duy trì sức cạnh tranh trong giai đoạn tới.
